Từ khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, phát huy truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, các phong trào yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản chống thực dân Pháp rất sôi nổi nhưng cuối cùng các phong trào đó đều thất bại. Đầu năm 1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, đánh dấu bước ngoặt lịch sử vĩ đại của cách mạng Việt Nam, là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp ở Việt Nam, là sản phẩm của sự kết hợp lý luận cách mạng với phong trào công nhân và phong trào yêu nước. Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước, chấm dứt thời kỳ đấu tranh tự phát, chuyển sang thời kỳ đấu tranh tự giác của giai cấp công nhân. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam gắn liền với tên tuổi của Hồ Chí Minh, người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng. Đảng ra đời, chứng tỏ giai cấp công nhân đã trưởng thành và đủ năng lực lãnh đạo cách mạng Việt Nam, mở ra thời kỳ cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng có đường lối đúng đắn và khoa học, phù hợp với quy luật của cách mạng nước ta trong thời đại mới.

Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam đã là người tổ chức và lãnh đạo duy nhất đối với cách mạng Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam không những là người chịu trách nhiệm trước vận mệnh dân tộc mà còn là người dẫn dắt con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua những chông gai, trở ngại để đạt đến những thắng lợi làm rạng rỡ dân tộc.

Đảng Cộng sản Việt Nam đại biểu trung thành và đầy đủ lợi ích sống còn và nguyện vọng chân chính của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam. Ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, Đảng không có lợi ích nào khác. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn giáo dục, rèn luyện các thế hệ đảng viên biết hy sinh, phấn đấu cho mục tiêu mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng đã xác định: Độc lập cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân. Do đó dân tin yêu và đi theo Đảng, đóng góp công sức để giành những thắng lợi vẻ vang cho sự nghiệp cách mạng của Đảng. Ngày nay với cương vị là Đảng cầm quyền, Đảng xác định cần tăng cường công tác xây dựng Đảng làm cho Đảng trong sạch, xứng đáng là người lãnh đạo và là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân như lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Đảng Cộng sản Việt Nam luôn quán triệt tư tưởng “lấy dân làm gốc”, “cách mạng là sự nghiệp của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân” trong toàn bộ hoạt động của mình.

Quán triệt quan điểm cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, phát huy truyền thống dân tộc, từ ngày ra đời Đảng ta biết dựa hẳn vào quần chúng nhân dân, toàn tâm toàn lực phục vụ quần chúng, thường xuyên củng cố mối liên hệ máu thịt giữa Đảng với dân-nguồn sức mạnh cơ bản của Đảng.

Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đã để lại cho Đảng và nhân dân nhiều bài học kinh nghiệm quý báu trên nhiều lĩnh vực như: chỉ đạo chiến lược, sách lược và phương pháp cách mạng; về lợi dụng mâu thuẫn trong hàng ngũ kẻ thù; về giải quyết mối quan hệ giữi hai nhiệm vụ trong một chiến lược; về tập hợp xây dựng lực lượng; về xây dựng mặt trận dân tộc giải phóng. Đối với Đảng, Cách mạng Thánh Tám đã đem lại cho Đảng ta sự trưởng thành vượt bậc về công tác xây dựng Đảng trên cả 3 mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức; Đảng cũng lớn nhanh chóng về tư duy lý luận, tôi luyện bản lĩnh cho Đảng trong quá trình lãnh đạo cách mạng ở những giai đoạn mới. Trong cuộc đấu tranh giành chính quyền và lãnh đạo hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, các thế hệ đảng viên của Đảng đã chiến đấu hy sinh, xả thân vì nhân dân, đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. Do đó được nhân dân che chở, đùm bọc. Quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn tâm niệm bài học đó là: “Dễ trăm lần không dân cũng chịu. Khó vạn lần dân liệu cũng xong”.

Từ khi đất nước thống nhất, tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã nhận thấy đây là một giai đoạn cách mạng nặng nề, phức tạp. Do đó, trong đường lối đổi mới được khởi xướng từ Đại hội lần thứ VI (tháng 12-1986), Đảng ta đã nhấn mạnh bài học “lấy dân làm gốc”, xây dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động. “ Mọi chủ trương, chính sách của Đảng phải xuất phát từ lợi ích, nguyện vọng và khả năng của nhân dân lao động, phải khơi dậy được sự đồng tình, hưởng ứng của quần chúng”, phải luôn củng cố và tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân. Trong Cương lĩnh xây dựng đất nước thời kỳ quá độ, Đảng xác định xây dựng chủ nghĩa xã hội do nhân dân lao động làm chủ; phương hướng để đạt đến mục tiêu đó là phải xây dựng nhà nước của dân, do dân và vì dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Đảng biết nắm vững và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh để định ra đường lối, chủ trương độc lập, tự chủ, đúng đắn.

Từ khi ra đời đến nay, Đảng ta luôn khẳng định lấy chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hoạt động của mình.

Trong việc vận dụng hệ tư tưởng khoa học đó vào thực tiễn cách mạng nước ta, Đảng ta luôn quán triệt quan điểm: cách mạng là sáng tạo, chân lý là cụ thể. Do đó, Đảng ta đã đề ra đường lối, chủ trương, chính sách đúng đắn, đáp ứng đúng đắn những yêu cầu của thực tiễn cách mạng Việt Nam, thể hiện rõ nét trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân. Bài học kinh nghiệm nắm vững mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là một bài học quan trọng mà Đảng ta giải quyết đúng đắn sáng tạo phù hợp với những điều kiện lịch sử của thời đại mới về mối quan hệ: Giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp; giữa con đường phải giải phóng dân tộc, với con đường giải phóng giai cấp công nhân và những người lao động bị áp bức, bóc lột. Từ khi có Đảng, đường lối độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là sợi chỉ xuyên suốt toàn bộ lịch sử cách mạng Việt Nam. Với đường lối cơ bản này, Đảng ta đã giải quyết thắng lợi một loạt vấn đề cơ bản về chiến lược, sách lược trong cách mạng dân tộc dân chủ cũng như trong cách mạng xã hội chủ nghĩa.

Tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa trên phạm vi cả nước, trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, Đảng ta đã phạm nhiều sai lầm nghiêm trọng kéo dài, nguyên nhân là do chủ quan duy ý chí trong lãnh đạo và chỉ đạo kinh tế; phủ nhận quy luật khách quan, vừa nóng vội nhưng vừa bảo thủ.

Từ kinh nghiệm lịch sử thất bại của các đảng cộng sản đã từng nắm chính quyền ở các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu, Đảng ta đã nhìn nhận và vạch những khuyết điểm của mình. Từ Đại hội lần thứ VI, Đảng ta đã rút ra bài học kinh nghiệm quan trọng là: Đảng phải luôn luôn xuất phát từ thực tế, tôn trọng và hoạt động theo các quy luật khách quan. Mọi chủ trương, chính sách gây tác động ngược lại là biểu hiện sự vận dụng không đúng quy luật, phải được nhanh chóng sửa đổi và bãi bỏ. Thực tế của đất nước khi đó chính là điểm xuất phát rất thấp của kinh tế-xã hội, sản xuất chưa đáp ứng nhu cầu đời sống, lực lượng sản xuất, cơ sở vật chất-kỹ thuật còn thấp kém chưa có tích lũy từ nội bộ nền kinh tế; là sự chủ quan nóng vội đẩy quan hệ sản xuất, phát triển quá xa so với lực lượng sản xuất, chưa vận dụng đúng đắn quy luật về sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất với tính chất và trình độ lực lượng sản xuất; là thực trạng đời sống nhân dân khó khăn mà tiềm năng và sức sản xuất trong xã hội chưa được triệt để giải phóng… Đảng ta đã phân tích sâu sắc thực tế đó với thái độ “nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật” để khắc phục bệnh chủ quan, duy ý chí.

Xuất phát từ thực tế của đất nước để đề ra đường lối đổi mới, Đảng ta từ Đại hội VI đã nhận thức đúng đắn và vận dụng quy luật khách quan của thời kỳ quá độ phù hợp với thực tế đất nước. Tiêu chuẩn đánh giá sự vận dụng đúng đắn các quy luật thông qua chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước là sản xuất phát triển, lưu thông thông suốt, đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân từng bước được ổn định và nâng cao, con người mới xã hội chủ nghĩa ngày càng hình thành rõ nét, xã hội ngày càng lành mạnh, chế độ xã hội chủ nghĩa được củng cố.

Thực hiện công cuộc đổi mới, Đảng ta coi lợi ích chính đáng của người lao động như một động lực mạnh mẽ để phát triển sản xuất, phát triển đất nước. Phát huy tinh thần yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội đồng thời bảo đảm lợi ích của người lao động nhằm khơi dậy mạnh mẽ tiềm năng và sức sáng tạo của nhân dân. Thực hiện có nề nếp chủ trương “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra” tất cả vì dân và do dân.

Để lãnh đạo thành công chủ nghĩa xã hội, Đảng ta đã đề ra nhiệm vụ tự chỉnh đốn, đổi mới Đảng, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng ngang tầm với nhiệm vụ đổi mới. Đảng yêu cầu mọi đảng viên, cán bộ ở mọi ngành, mọi cấp phải ra sức học tập để tự nâng cao trình độ học vấn và hiểu biết lý luận. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu tấm gương học tập suốt đời và chủ yếu là tự học. Người cũng đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên  thường xuyên học tập để tự nâng cao trình độ mới có thể hoàn thành được nhiệm vụ lớn lao và khó khăn của cách mạng. Nhiều cán bộ, đảng viên các thế hệ trước đã nêu tấm gương sáng về học tập. Yêu cầu cao về mọi mặt của công cuộc đổi mới càng đòi hỏi cán bộ, đảng viên phải học tập nhiều hơn, toàn diện và hiệu quả hơn. Đảng ta bước vào công cuộc đổi mới đã sớm xác định: “Mọi cán bộ, đảng viên, trước hết là các cán bộ lãnh đạo chủ chốt, phải có kế hoạch thường xuyên học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức và năng lực hoạt động thực tiễn. Học tập là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi cán bộ, đảng viên và phải được quy định thành chế độ. Lười học tập, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận những thông tin mới, cũng là biểu hiện của sự thoái hóa”.

Đảng ta xác định, chỉnh đốn Đảng trước hết là phải đổi mới tư duy, nâng cao trí tuệ của Đảng lên một bước mới. Về mặt tổ chức, việc chỉnh đốn, đổi mới Đảng đòi hỏi phải coi trọng thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng; hết sức coi trọng công tác đào tạo bồi dưỡng, giáo dục đảng viên về trình độ, văn hóa, khoa học-kỹ thuật, về phẩm chất, đạo đức tư cách để xứng đáng là người lãnh đạo và là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nêu rõ: cán bộ là gốc của mọi công việc, thành bại của cách mạng đều do cán bộ tốt hay kém, huấn luyện, đào tạo cán bộ là công việc gốc của Đảng. Người đòi hỏi cán bộ, đảng viên của Đảng phải vừa “hồng” vừa “chuyên”. Hồng là nêu cao lý tưởng cộng sản chủ nghĩa, đạo đức, phẩm chất của người cộng sản; chuyên là trình độ, năng lực công tác chuyên môn, là học vấn, trí tuệ. Trong công cuộc đổi mới, Đảng ta chủ trương chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có đức, có tài và đức là gốc.

Tổng kết 30 năm đổi mới và phát triển đã đánh dấu sự trưởng thành về mọi mặt của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta: Đất nước ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội và tình trạng kém phát triển, trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình, đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Kinh tế tăng trưởng khá, nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa từng bước hình thành, phát triển. Chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường. Văn hóa - xã hội có bước phát triển; bộ mặt đất nước và đời sống của nhân dân có nhiều thay đổi. Dân chủ xã hội chủ nghĩa được phát huy và ngày càng mở rộng. Đại đoàn kết dân tộc được củng cố và tăng cường. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền được đẩy mạnh. Sức mạnh mọi mặt của đất nước được nâng lên; độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và chế độ xã hội chủ nghĩa được giữ vững. Quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng và đi vào chiều sâu; vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao.

Những thành tựu trên là do Đảng ta có đường lối đổi mới đúng đắn, sáng tạo, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, được nhân dân ủng hộ, tích cực thực hiện. Đảng ta đã nhận thức, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại và vận dụng kinh nghiệm quốc tế phù hợp với Việt Nam; có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định lý tưởng, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đồng thời nhạy bén, sáng tạo, kịp thời đưa ra những chủ trương, quyết sách phù hợp cho từng giai đoạn cách mạng, khi tình hình thế giới và trong nước thay đổi.

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng sắp diễn ra tại Thủ đô Hà Nội từ ngày 25/01/2021 đến ngày 02/02/2021, do vậy, mỗi cán bộ, đảng viên chúng ta phải kiên quyết đập tan ngay từ đầu những nhận thức chưa rõ nét, những ý kiến còn trái chiều, phủ định sự phát triển và đổi mới của Đảng đối với một số phần tử xấu đang ra sức chống phá Đảng. Chúng ta phải khẳng định: Sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố hàng đầu đảm bảo thắng lợi của cách mạng Việt Nam.