Hành trình ở Battam Bang

            Battam Bang là một trong những địa bàn của Campuchia trước đây đã từng có nhiều căn cứ đóng quân của Bộ đội tình nguyện Việt Nam. Những năm qua, nhiều phần mộ của các liệt sĩ nằm tại đây đã được đồng đội cũ và các đội quy tập đưa về Việt Nam. Vì vậy, khi Đội K73 Long An đến đây vào mùa khô 2021-2022 thì công tác xác định sơ đồ mộ chí, bản đồ chi tiết các vị trí đã quy tập và chưa quy tập gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, mọi khó khăn dần được tháo gỡ khi Đại tá Vĩnh Chăn Thi, Đội trưởng đội hợp tác tỉnh Battam Bang từng là người sát cánh cùng quân tình nguyện Việt Nam đã nhiệt tình hỗ trợ cho đội K73 Long An.

Cảm kích lòng quả cảm của những người lính tình nguyện Việt Nam, ông cùng đội hợp tác tỉnh Battambang kết nối với những người trước kia là đồng đội chung chiến hào và cả những người bạn để dẫn đường đến các vị trí chôn cất bộ đội Việt Nam hy sinh. Đại tá Vĩnh Chăn Thi xúc động: “Tôi xin chia sẻ với những nỗi đau mất mát của các gia đình của đất nước Việt Nam có người thân hy sinh. Bản thân tôi đã từng sống chung với bộ đội Việt Nam sát cánh cùng nhau đánh đuổi chế độ diệt chủng Ponpot. Những tình cảm đó, tôi không bao giờ quên và sẽ cố gắng tìm kiếm thật nhiều thông tin các liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trở về với gia đình, bạn bè, đất nước Việt Nam”.

Khu rừng thuộc làng O Kroc, xã Ta Tau, huyện Sammlot, tỉnh Battam Bang là một trong những nơi còn nhiều bãi mìn trong chiến tranh còn sót lại. Để tiếp cận được vị trí nghi có các phần mộ của các liệt sĩ, các cán bộ, chiến sĩ Đội K73 phải cho lực lượng công binh đi trước phối hợp cùng đội hợp tác rà phá bom mìn, mở đường an toàn cho các chiến sĩ vào tìm kiếm. Trong môi trường đầy hiểm nguy như thế, các anh không cho phép mình được sơ hở hay xảy ra sai sót nhỏ nào...

Với phương châm “phát huy trí tuệ của từng cá nhân, đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể”, cùng sự giúp đỡ chí nghĩa, chí tình của những người bạn chung chiến hào với các liệt sĩ năm nào, Đội K73 đã tìm kiếm, cất bốc và quy tập được 30 hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Battambang. Thượng tá Trần Chí Công - Đội trưởng đội K73, bộc bạch: “Khi đặt chân đến Campuchia thì vô cùng xa lạ. Những chuyến đi băng rừng, lội suối, trèo đèo rất  khó khăn, vất vả. Nhưng khi tìm được hài cốt của các anh, các chú nằm trong rừng sâu, núi thẳm, bao nhiêu nỗi niềm, cực nhọc tan biến, thay vào đó là niềm vui khó tả xiết đối với tôi và các đồng đội”.

            Những tháng ngày ở Svay Rieng

Sau nhiều năm chiến tranh đã trôi qua, nỗi chờ mong được đón người thân trở về với quê hương cố thổ, dù không là hình hài nguyên vẹn, vẫn luôn canh cánh bên lòng với những thân nhân liệt sĩ. Đó cũng chính là nguyên do hay cơ duyên mà khi đang làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trên địa bàn tỉnh Svay Rieng, Thượng tá Trần Hùng Cường - Chính trị viên Đội K73 nhận được công văn của Tổng cục Chính trị và đơn của gia đình về việc xác minh, tìm kiếm thông tin hài cốt liệt sĩ Hà Đức Lăng, sinh năm 1945, quê tỉnh Phú Thọ, hy sinh ở cầu Tà Nốt, tỉnh Svay Rieng vào năm 1971. Để có thông tin phản hồi cho gia đình liệt sĩ sớm nhất, Thượng tá Trần Hùng Cường và Đại tá Maola - Đội trưởng đội hợp tác tỉnh Svay Rieng không quản đêm khuya cùng nhau lật lại từng tấm bản đồ quy tập mộ chí, rà soát từng chi tiết, địa điểm, khu vực cụ thể đối chiếu với thông tin cung cấp rồi lên kế hoạch tìm kiếm.

Tỉnh Svay Rieng là một trong những địa bàn truyền thống với hơn 20 năm đội K73 có mặt để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập và hồi hương hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn Campuchia trở về với quê hương, bản quán... Đã có nhiều hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh qua các thời kỳ chiến tranh được tìm thấy ở đây. Nhưng cho đến giờ, nơi đây còn những thông tin mộ chí mà người dân cung cấp để tiếp tục cuộc tìm kiếm. Những vết đất loang lổ đào lên, rồi lấp lại của những lần tìm kiếm trước vẫn còn đó. Sẽ có khó khăn cho những lần tìm kiếm tiếp theo nhưng có sá gì, các chiến sĩ luôn hy vọng một ngày không xa, các anh, các chú còn nằm lại đâu đó trên mảnh đất này sẽ sớm đoàn tụ với đồng đội trong các nghĩa trang liệt sĩ quê nhà Việt Nam.

Trung tá Trần Hùng Cường, Chính trị viên Đội K73 cho biết, trong quá trình tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại địa bàn tỉnh Svay Rieng, đoàn nắm được thông tin, trước đây có đơn vị bộ đội Việt Nam mang bí danh H11 là Tiểu đoàn huấn luyện Đặc công bị pháo địch oanh tạc dẫn đến các chú, các bác hy sinh khoảng 60-70 chiến sĩ. Hiện nay, địa hình rất rộng nhưng đội K73 luôn mong mỏi tìm được các chú, các bác.

Trong suốt thời gian 4 tháng không ngừng cho nỗ lực tìm kiếm, 5 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại địa bàn tỉnh Svay Rieng được các chiến sĩ của đội K73 tìm thấy đưa về nước. Đó là kết quả của những ngày làm việc xuyên trưa dưới cái nắng như thiêu, như đốt, là những bữa cơm ăn vội ngoài thực địa; đào lên, lấp xuống hàng chục mét khối đất, đá nhưng vẫn không có kết quả... Và đó, dường như là chuyện thường ngày đối với mỗi cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ.

Vất vả, nhọc nhằn nhưng tuyệt nhiên không một lời than vãn. Các thành viên trong đoàn luôn hiểu rằng hành trình đang thực hiện không chỉ là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ thiêng liêng, mệnh lệnh từ nơi trái tim sâu thẳm của lòng tri ân, “uống nước nhớ nguồn”.

Đến nay, K73 với hành trình hơn 20 năm, qua 21 giai đoạn của hành trình tìm kiếm thiêng liêng, đã có 2.248 bộ hài cốt và 6 ngôi mộ tập thể (280 hài cốt) liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn đã được tìm thấy và hồi hương. Con số này vẫn chưa dừng lại bởi những chuyến xe đi tìm hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện hy sinh tại Campuchia vẫn còn tiếp tục khởi hành. Đó là sứ mệnh thiêng liêng và đầy trách nhiệm đối với sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha, anh đã không tiếc máu xương vì nền hòa bình, vì tình đoàn kết gắn bó bền chặt giữa đất nước Việt Nam - Campuchia.

Trần Văn Linh